THẢO LUẬN TÀI NGUYÊN NƯỚC

BÁO CÁO KẾT QUẢ ĐIỀU TRA SƠ BỘ ĐẢO HÒN TRE (KIÊN GIANG)

Thuộc dự án: Điều tra đánh giá chi tiết tài nguyên nước phục vụ xây dựng công trình cấp nước cho các đảo thuộc lãnh thổ Việt Nam

(Nguồn: liendoan8.com.vn)

I. MỞ ĐẦU:
Hòn Tre là một xã đảo đồng thời cũng là trung tâm hành chính của huyện Kiên Hải, tỉnh Kiên Giang, cách thành phố Rạch Giá khoảng 30km về phía Tây với gần 1 giờ đi tàu cao tốc (2.5 giờ đi tàu thường). Tổng diện tíchđảo là 4.3km², đỉnh cao nhất là 395m so với mực nước biển. Với mục tiêu tăng cường và phát triển kinh tế biển đảo của Chính phủ và xây dựng Hòn Tre thành trung tâm hành chính phát triển của huyện Kiên Hải, Lãnh đạo tỉnh Kiên Giang đã chủ trương đầu tư xây dựng trên đảo với đầy đủ hệ thống giao thông, trường học, bệnh viện, bến cảng, điện lưới (bằng máy phát điện). Dân cư chủ yếu sinh sống bằng nghề làm vườn, đánh bắt, chế biến thuỷ hải sản, buôn bán nhỏ và sống tập trung chủ yếu dọc theo bờ biển phía Đông nam của đảo (khoảng 3km). Trong tương lai sẽ xây dựng trên đảo các khu Resort, du lịch nghỉ dưỡng, lúc đó dân số trên đảo sẽ tăng lên rất nhiều và việc cấp nước cho sinh hoạt là điều rất cấp thiết.

Thực hiện triển khai nhiệm vụ năm 2012 theo Quyết định số 18/QĐ-QHTNN ngày 07 tháng 02 năm 2012 của Giám đốc Trung tâm Quy hoạch và Điều tra tài nguyên nước (QH&ĐTTNN) về việc giao kế hoạch và dự toán chi ngân sách Nhà nước năm 2012 và phân bổ vốn thực hiện cho Liên đoàn QH&ĐTTNN miền Nam. Theo ý kiến chỉ đạo của Lãnh đạo Liên đoàn QH&ĐTTNN miền Nam về việc khảo sát thực địa sơ bộ đảo Hòn Tre nhằm đánh giá điều kiện triển khai thi công các dạng công tác trên đảo Hòn Tre thuộc Dự án “Điều tra đánh giá chi tiết tài nguyên nước, phục vụ xây dựng công trình cấp nước cho các đảo thuộc lãnh thổ Việt Nam”, công tác điều tra sơ bộ đảo Hòn Tre đã được tiến hành với mục tiêu nhiệm vụ cụ thể như sau:

II. MỤC TIÊU, NHIỆM VỤ CỦA CÔNG TÁC ĐIỀU TRA SƠ BỘ:

Mục tiêu: Khảo sát, đánh giá sơ bộ điều kiện tự nhiên xã hội tại đảo Hòn Tre phục vụ triển khai các dạng công tác của Dự án trên đảo.

Nhiệm vụ: Giới thiệu với địa phương về mục tiêu và nhiệm vụ của Dự án và liên hệ Lãnh đạo địa phương xem xét các vị trí bố trí các công trình thi công của Dự án; Thu thập một số tài liệu hiện có phục vụ công tác điều tra, đánh giá tài nguyên nước trên đảo; Đánh giá khả năng thực hiện các dạng công tác theo nhiệm vụ đề ra trong Dự án; Tổng hợp xử lý thông tin, báo cáo kết quả điều tra thực địa sơ bộ.

III. CÁC THÀNH VIÊN THAM GIA VÀ THỜI GIAN THỰC HIỆN:

Để thực hiện mục tiêu, nhiệm vụ nêu trên, đoàn khảo sát gồm 05 người:

+/ KS. Phạm Văn Khoa, Phó Liên đoàn trưởng Liên đoàn QH&ĐTTNN miền Nam.

+/ KS. Lê Hùng Sơn, Chủ nhiệm Dự án.

+/ KS. Trần Hồng Lĩnh, Phó đoàn trưởng - Trưởng phòng Kỹ thuật Đoàn QH&ĐTTNN 801.

+/ KS. Nguyễn Mạnh Hà, Chuyên viên địa chất Liên đoàn QH&ĐTTNN miền Nam.

+/ KS. Nguyễn Văn Huân, Kỹ sư địa vật lý Liên đoàn QH&ĐTTNN miền Nam.

Tiến hành khảo sát thực địa sơ bộ đảo Hòn Tre trong 04 ngày (29/02/2012 - 03/3/2012).

IV. ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ ĐIỀU TRA SƠ BỘ

IV.1. Đặc điểm tự nhiên xã hội đảo Hòn Tre

IV.1.1. Vị trí địa lý

Đảo có tọa độ địa lý 104°25' đến 104°40' kinh độ Đông và 9°37' đến 9°58' độ vĩ Bắc, nằm chếch theo hướng Bắc Tây bắc – Nam Đông nam, cách thành phố Rạch Giá về phía Tây khoảng 30km.

IV.1.2. Địa hình, địa mạo

Theo niên giám thống kê huyện Kiên Hải, đảo Hòn Tre có tổng diện tích tự nhiên 438.29ha, địa hình chủ yếu là đồi núi đá, sườn dốc, phủ trên sườn phần lớn là các tảng lăn, độ cao trung bình > 40m. Đảo có 2 ngọn núi: ngọn cao ở phía Nam (cao 395m) và ngọn thấp phía Bắc. Nhìn từ xa, đảo Hòn Tre giống như con rùa lớn nổi giiữa biển nên dân ở đây gọi là Đảo Rùa.

Báo cáo kết quả điều tra sơ bộ đảo Hòn Tre (Kiên Giang) Tt21

Đảo Hòn Tre nhìn từ phía thị xã Rạch Giá, Kiên Giang.

Bờ biển quanh đảo có hình dáng uốn lượn, cao thấp khá phức tạp. Trên đảo còn lưu giữ được vẻ hoang sơ và có một số điểm khá đẹp phù hợp cho tổ chức du lịch, dã ngoại như Bãi Chén, Động Dừa, Đuôi Hà Bá… những nơi này dân cư sống thành cụm nhỏ.

Báo cáo kết quả điều tra sơ bộ đảo Hòn Tre (Kiên Giang) Tt22

Điểm du lịch Bãi Chén phía Tây bắc đảo Hòn Tre.

Báo cáo kết quả điều tra sơ bộ đảo Hòn Tre (Kiên Giang) Tt23

Hòn đá bia nằm ở phía Đông bắc của đảo Hòn Tre.

IV.1.3. Khí hậu

Đảo có tính chất khí hậu biển vùng nhiệt đới gió mùa, một năm có 2 mùa rõ rệt:

+/ Mùa mưa: từ tháng 5 đến tháng 11 hằng năm

+/ Mùa khô: từ tháng 12 đến tháng 4 năm sau

IV.1.4. Dân cư, kinh tế, giao thông

Toàn xã đảo có tổng dân số là 4350 người với 823 hộ gia đình chủ yếu là dân nhập cư từ đất liền ra đảo. Tỉ lệ tăng dân số là 1.35%/năm.
Dân cư trên đảo sinh sống bằng các nghề: trồng vườn, đánh bắt chế biến thủy sản, kinh doanh các dịch vụ nhỏ lẻ. Ngư nghiệp là thế mạnh của xã đảo nhưng do phương tiện đánh bắt còn thô sơ nên sản lượng chưa cao.

Diện tích đất cho nông nghiệp là 370.07ha, chủ yếu là các sườn dốc với các sản phẩm Deluvion và các sản phẩm phong hoá của đá gốc lấp nhét
trong khe nứt và lỗ hổng của đá. Đất trên đảo rất tốt thuận lợi để trồng các loại cây ăn quả như: xoài, nhãn, mít, thanh long, hồ tiêu và các loại cây lấy gỗ chủ yếu để phục vụ nhu cầu cư dân trên đảo.

Hiện tại trên đảo mới xây dựng hoàn thành một đường giao thông dài gần 12km bao quanh đảo và một con đường cắt ngang phía Bắc của đảo, ngay sát bên cạnh UBND huyện với chiều dài khoảng hơn 1km.

Báo cáo kết quả điều tra sơ bộ đảo Hòn Tre (Kiên Giang) Tt24

Đường vòng quanh đảo.

Báo cáo kết quả điều tra sơ bộ đảo Hòn Tre (Kiên Giang) Tt25

Khảo sát xung quanh đảo bằng tàu.

Toàn xã đảo có 01 trường mẫu giáo, 01 trường tiểu học và 01 trường trung học cơ sở và trung học phổ thông, 01 bệnh viện với 15 y, bác sĩ với tổng số 20 giường bệnh.

IV.2. Đặc điểm địa chất:

Đá trên đảo là đá magma xâm nhập (granit, granodiorit, granit biotit) và các sản phẩm phong hoá của chúng, lớp phủ phong hoá rất mỏng, thường bị rửa trôi để lại các khối tảng. Sườn núi phần lớn có độ dốc 30-40^o (không có dấu vết của đá trầm tích). Các đá bị phong hoá thường có khe nứt lớn, với các khe nứt như vậy và nằm trên sườn dốc thì rất khó để lưu trữ nước.

Báo cáo kết quả điều tra sơ bộ đảo Hòn Tre (Kiên Giang) Tt26

Toàn bộ sườn núi đá gốc và tảng lăn.

IV.3. Đặc điểm tài nguyên nước:

Từ kết quả điều tra sơ bộ ở thực địa thấy rằng tài nguyên nước đang là vấn đề bức xúc của huyện đảo Kiên Hải nói chung và xã đảo Hòn Tre nói riêng.

Qua trao đổi Lãnh đạo huyện, ông Lê Minh Trung, Phó chủ tịch huyện cho biết: toàn huyện Kiên Hải có 04 xã đảo thì xã nào cũng thiếu nước trầm trọng về mùa khô và thiếu trầm trọng nhất là xã Nam Du – Hòn Mấu.

Xã Hòn Tre có 01 trạm cấp nước công suất 10800m³/năm, tuy nhiên vào mùa khô công suất chỉ còn 50% nên chỉ đủ cung cấp cho các cơ quan và một số hộ dân ở trung tâm thị trấn. Người dân phải lấy nước từ các khe nứt trong các hang trên núi dẫn về bằng các dây áp lực (dây bơm hơi) đường kính nhỏ 0.5cm để phục vụ nhu cầu sinh hoạt và được gọi là nước dây. Tại các khe suối cạn ở chân núi người dân kè thành từng vũng nhỏ, nước từ các dây chảy rả rích suốt ngày đêm với lưu lượng rất nhỏ và tụ lại ở các vũng này. Nhưng về mùa khô (tháng 3 – tháng 4) nước trong các khe đá thường khô cạn nên rất thiếu nước sinh hoạt. Trong tương lai khi xây dựng hoàn thành trung tâm huyện, dân số và các dịch vụ
tăng lên thì nước sẽ đặc biệt thiếu. Hiện tại các phương tiện vào mua nước ngọt trên đảo với giá 5000 đồng/can 30 lít, tương đương 170000 đồng/m³.

Báo cáo kết quả điều tra sơ bộ đảo Hòn Tre (Kiên Giang) Tt27

Các dây nước được người dân dẫn về từ trên núi.

Báo cáo kết quả điều tra sơ bộ đảo Hòn Tre (Kiên Giang) Tt28

Dân kè đá để chứa nước từ các dây dẫn (2x3x0.5m).

Toàn xã có 05 lỗ khoan của trạm cấp nước do chương trình nước sạch nông thôn thực hiện. Lỗ khoan sâu nhất nằm ở Bãi Chén là 55m lưu lượng 1.5 – 2m³/h, các lỗ khoan còn lại sâu từ 45 – 50m nằm ở trung tâm thị trấn và rải rác trong các cụm dân cư với lưu lượng các lỗ khoan chỉ đạt từ 1.5 – 3m³/h (<1l/s).

Báo cáo kết quả điều tra sơ bộ đảo Hòn Tre (Kiên Giang) Tt29

Lỗ khoan của chương trình nước sạch nông thôn ở Bãi Chén.

Ngoài ra, một số hộ dân còn sử dụng nước giếng đào, các giếng thường được đào tại chân núi hoặc tại các khe suối cạn.

Báo cáo kết quả điều tra sơ bộ đảo Hòn Tre (Kiên Giang) Tt30

Giếng đào của dân tại một thung lũng suối phía Bắc đảo (Đường kính 2.5m, sâu 2.0m, mực nước tĩnh 0.6m)

IV.4. Các kết quả đạt được

Qua thời gian khảo sát thực địa đảo Hòn Tre, đoàn công tác đã tiến hành khảo sát tổng quan toàn đảo và khảo sát chi tiết 17 điểm trên đảo (Tr1 -
Tr17).

Công tác khảo sát sơ bộ đáp ứng mục tiêu đề ra:

+/ Đánh giá điều kiện tự nhiên xã hội tại đảo Hòn Tre.

+/ Đánh giá khả năng triển khai các dạng công tác của Dự án trên đảo.

Các dạng công tác đề ra của Dự án triển khai được trên đảo Hòn Tre gồm:

+/ Điều tra chi tiết tài nguyên nước mặt.

+/ Điều tra chi tiết tài nguyên nước dưới đất.

+/ Công tác khoan thăm dò khai thác.

+/ Công tác địa vật lý.

+/ Công tác trắc địa.

+/ Công tác hố đào (có thể không thực hiện hết khối lượng đề ra do có ít vị trí có đất để đào).

+/ Công tác đào và đổ nước thí nghiệm.

+/ Công tác lấy mẫu các loại theo Dự án thực hiện được (trừ mẫu vi sinh).

Các dạng công tác không triển khai được bao gồm:

+/ Phân tích mẫu vi sinh tại hiện trường là không thực hiện được do thiếu vật tư, thiết bị, điều kiện triển khai không thuận tiện. Phân tích mẫu vi sinh có thể đi tàu vào gửi mẫu ở Trung tâm y tế dự phòng tỉnh Kiên Giang nhưng xin xem xét được bổ sung chi phí công tác đi gửi mẫu, vé tàu và lưu trú.

+/ Công tác đào hào thử nghiệm khả năng lưu trữ nước mưa bổ cập cho nước dưới đất không thực hiện được do bề mặt sườn dốc toàn đá gốc và tảng lăn granit kích thước lớn nên không tìm được vị trí để bố trí hào.

+/ Công tác thu thập tài liệu hiện đã thu thập được một số tài liệu địa phương: bản đồ quy hoạch sự dụng đất tỉ lệ 1/10000, sơ đồ bố trí giao thông đảo Hòn Tre.

V. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

V.1. Kết luận

Công tác điều tra sơ bộ hoàn thành đã giải quyết được các vấn đề khó khăn đặt ra trước đây của Dự án như:

+/ Thu thập được các thông tin và tài liệu cần thiết phục vụ công tác điều tra chi tiết.

+/ Đánh giá khả năng triển khai các dạng công tác của Dự án trên đảo.

V.2. Kiến nghị

Công tác đào hào thử nghiệm khả năng lưu trữ và bổ cập cho nước dưới đấtkhông tìm được vị trí để bố trí thi công do điều kiện địa chất trên đảo không thuận lợi. Vì vậy, trình Chủ nhiệm Dự án và Lãnh đạo Trung tâm xem xét chuyển giá trị dự toán của dạng công tác này sang dạng công tác
phù hợp hơn.

Trong trường hợp được xem xét bổ sung khối lượng của Dự án thì xin đề nghị bổ sung thêm 01 lỗ khoan thay vào khối lượng công tác đào hào nêu trên.

Do điều kiện thi công phức tạp, sườn dốc, đường hẹp và vận chuyển cự ly xa vì vậy xin được xem xét điều chỉnh lại phần vận chuyển khoan trên đảo.

Công tác thi công trên đảo không thuận lợi vì vậy nếu có khối lượng điều chỉnh, kính đề nghị Lãnh đạo Trung tâm xem xét cho phép được bổ sung triển khai tất cả các dạng công tác trên đảo cùng thời gian năm 2012 để giảm bớt chi phí ngoài dự kiến.

Chủ nhiệm Dự án

Lê Hùng Sơn